Dünyayı Şekillendiren 100 Büyük Hikâye

Mustafa PEKER
2019/06/05

2075
0

Edebiyatın dünyayı değiştirip değiştiremediği sorusu köklü ve eski bir soru. Bu soruya verilebilecek cevaplarsa çeşitlilik gösteriyor. Kimi yazarlar bunu onaylarken kimi de yazarlığının ilk yıllarında buna inandığını ama zaman geçtikçe bunun bir fantezi olduğunu söylüyor. Fikrimce edebiyat dünyayı doğrudan değiştirmez ama değiştirecek kişileri yaratır. Tarih boyunca toplumu tarafından sevilen pek çok liderin roman, öykü, şiir gibi yazın türlerini okumuş olduğu gerçeği bu fikri güçlendirebilir. BBC tarafından yapılan bu seçmede; zamanlar ve mekânları aşarak evrensel bir boyuta ulaşan öyküler yer alıyor. Nisan 2018 tarihinde yazarlarla beraber yapılan anket BBC’ye bu seçmeyi ortaya çıkarmasını sağlamış.

1. Odysseia (Homeros, M.Ö. 8. yy)

Batı’nın ilk büyük eserleri olarak kabul edilen Odysseia ve İlyada destanları bize Homeros tarafından nakledilmiştir. İlyada destanında bahsi geçen Troya savaşının ardından, Odysseia’da harp sonrası durumlar anlatılır. Odysseia Truva’nın düşüşünden sonra vatanı İthaka’ya doğru yol alır. On yıl süren savaşın ardından İthaka’ya dönmesi de on yıl süren Odysseia türlü maceraların içine girer. Aradan geçen yirmi yılın sonunda eşi Penelope ve oğlu Odysseia’nın öldüğüne ikna olurlar, şehri de bu iddiayı ortaya atanlar yönetmeye başlar. Tahtına, vatanına ve ailesine tekrar kavuşabilmek adına Odysseia soylularla mücadele içine girer.

2. Tom Amca’nın Kulübesi (Harriet Beecher Stowe, 1852)

Köle karşıtı eserleriyle bilinen Harriet Beecher Stowe Tom Amca’nın Klübesi’nde de aynı temayı işler. Tom Amca’nın ve klübesinin özelinde siyahîlerin yaşadığı ırkçılığı, köleliği duygusal, lirik bir anlatımla ele alır.

3. Frankenstein (Mary Shelley, 1818)

4. 1984 (George Orwell, 1949)

Günümüzde dünya çapında çokça satılan, distopya romanlar arasında en popüler eserlerden biri olan 1984 Orwell’ın başyapıtıdır. Eserde totaliter ve mütecaviz bir iktidarın kontrolündeki Okyanusya anlatılır. Okyanusya halkını izleyen ‘’Big Brother’’ karakteri onlara geçmişteki tarihi unutturmayı ve şunları ezberletmeyi amaçlar: ‘’Savaş Barıştır, Özgürlük Köleliktir, Bilgisizlik Kuvvettir.’’

5. Parçalanma (Chinua Achebe, 1958)

6. Binbir Gece Masalları (çeşitli yazarlar, 8-18. yy)

7. Don Kişot (Miguel de Cervantes, 1605-1615)

8. Hamlet (William Shakespeare, 1603)

9. Yüzyıllık Yalnızlık (Gabriel García Márquez, 1967)

10. İlyada (Homeros, MÖ 8. yüzyıl)

11. Sevilen (Toni Morrison, 1987)

Nobel ödüllü yazar Toni Morrison’ın yazdığı en kıymetli eserlerden biridir. Amerikan İç Savaşı’ndan hemen sonra, 1856’da kölelikten kaçan ve özgür bir devlet olan Ohio’ya kaçan bir Afrika – Amerikalı kölenin serüveni anlatılır.

12. İlahi Komedya (Dante Alighieri, 1308-1320)

13. Romeo ve Juliet (William Shakespeare, 1597)

14. Gılgamış Destanı (yazarı bilinmiyor, MÖ 22-10. yy)

15. Harry Potter (JK Rowling, 1997-2007)

16. Damızlık Kızın Öyküsü (Margaret Atwood, 1985)

17. Ulysses (James Joyce, 1922)

18. Hayvan Çiftliği (George Orwell, 1945)

19. Jane Eyre (Charlotte Brontë, 1847)

20. Madam Bovary (Gustave Flaubert, 1856)

21. Üç Krallığın Hikayesi (Luo Guanzhong, 1321-1323

22. Batı’ya Yolculuk (Wu Cheng’en, 1592)

23. Suç ve Ceza (Fyodor Dostoyevksy, 1866)

24. Gurur ve Önyargı (Jane Austen, 1813)

25. Su Kenarı (Shi Nai’an, 1589)

26. Savaş ve Barış (Leo Tolstoy, 1865-1867)

27. Bülbülü Öldürmek (Harper Lee, 1960)

28. Geniş, Geniş Bir Deniz (Jean Rhys, 1966)

29. Ezop Masalları (Ezop, MÖ 620-560)

30. Candide (Voltaire, 1759)

31. Medea (Euripides, MÖ 431)

32. Mahabharata (Vyasa, MÖ 4. yy)

33. Kral Lear (William Shakespeare, 1608)

34. Genji’nin Hikayesi (Murasaki Shikibu, 1021 öncesi)

35. Genç Werther’in Acıları (Johann Wolfgang von Goethe, 1774)

36. Dava (Franz Kafka, 1925)

37. Kayıp Zamanın İzinde (Marcel Proust, 1913-1927)

Proust’un hayatının son 17 – 18 yılını yazdığı ve 3.000 sayfaya yayılan eşsiz romanıdır. Öyle ki 51 yaşında, ölümü şu sözlerle karşılar: ‘’Her şeyi yazdım, ölebilirim.’’